AY, ADDA DA PAY NGATA???
ni Marissa "ayee" Rodrigo
Napasamak datoy idi tawen ti 1997! Kasangsangpetko launay idi nga naggapu idiay North America ket maragsakanak nga makakita kadagiti agtutubo nga pos-poste ti koryente / PANELCO ditoy baryomi a Lungao. No man pay adun ti adda telebisyonna, silsilaw ken naduma-duma nga appliances iti babbalayda idiay baryomi, ti kinapudno na ket awan pay idi ti agtaray nga koryente ti lugarmi ken dagiti barbaryo ti ammianan ti karayan Ambayoan. Generator ken battery ti jeep ti us-usaren dagiti tattao. Ngem ita pagarupek nga umayen ti koryente kadagitoy bar-baryo ti nanumo ngem napigged nga ili ti San Nicolas ta ne makitan dagitoy agtutubo nga pos-poste ti PANELCO.
Umuna nga rabii idi kasangsangpetmi kenni nanangko, ayket nagimas ti turogko. Gapu ngata ta nabannugak iti naka-at-attiddog nga biyahe. Kabigatanna sige pasyar dita ti inaramidko. Maragsakanak launay nga makakita kadagiti kabaryoak, kakailliak, kaklasek nga saanko nakitkita ti nasursurok nga duwa pulo a tawen, kakabaggian nga di nga nakitkita agraman dagitay saanko nga am-ammo nga kabagyan met gayam daydi tatangko. Sige ket nagumaak nga nagpaspasyar ken nangnangan ti lut-luto nga nabayagen nga saanko naramanan. "Hmmm, naimas ken nagpintas nga talaga ti agawid iti nakaiyanakam", kunak ngarud itoy panunotko.
Kalpasan ti sumurok kumurang nga dua a dominggok ditoy Lungao, isun ti pannakareknak ti naidumduma nga eksperyensiya. Maysa nga rabii, ne adda mareknak nga kumalaiseg idiay ngato ti sim ti balaymi ken pumadak-padak ti paraanganmi. Naalak ti nagbuteng ta malagepko nga adda idi is-istoryaenda nga bungbungkalo wenno pugot nga aggigian kano ditoy compound mi nga isu ti paggigianan amin dagiti kakabsat ken pampamilya ni nanangko malaksid datay dua nga kabsat na nga lallaki, pareho nga suldado dagitoy; datay maysa ket adda idiay California ken tay buridekda ket adda met idiay Mindanao. Ditoy compound da nanangko adu ngamin ti darakkel nga kay-kayo; mangga, santol, mabolo, chico, bayabas, baybana, kalamansi, katuday, kapas ken dadduma pay. Ngem ita adun ti napukan ken natumtumbada idi nagbagyo ken naglayos nga gappuanan daydi Bagyo Didang.
"Ayee, nakariingka pay? Adda kadi madlaw mo?" impukkaw ni antek nga Pia. Ti balayda antek ket kaabay latta daytoy balaymi, agpareho nga bungalow ket pareho met nga nababa. Ti sango ti balayda ket adda nagdakkel nga mangga ket ti sango met ti balaymi ket tallo nga darakkel nga chico ken mangga idiay likudanna.
"Wen auntie" insungbatko.
"Nangngegmo datay kumanalbuog ditoy sim tayo?"
"Wen auntie" kinunak manen.
"Shhh, ania dayta? Ne apay nakariingka pay? Kinuna ni nanangko sa nagbalikid. Agkaidda kami ditoy makindaya nga kuwarto ta mabutengak nga agmaymaysa.
"Wen, ‘nang ket saanak nga makaturog ta adda nadlawko ket nadlaw met gayam ni auntie Pia".
"Umay sa met umiliw kenka", inyangaw ni antek nga agkatkatawa.
"Ewww, dikayo man agang-angaw ti kasta ta ni mabutengak ngaruden. Nanang i-lockyo man dagita jalosy ta amanganto ket no gaw-atennatayo ditoy uneg", kunak ken nanangko.
Ti daras met nga in-lock ni nanagko dagiti jalosy diay tawa nga ayan ti kuwartomi.
"Auntie, saan kadi nga alingaas datoy mangmangngeg tayo? Baka met alingaas dagitoy um-umay maki-basbasketbol ditoy sango ti balay."
"Ammo payen", insungbat ni antek.
"Shhh, maturogka ketdin", kinuna met ni nanagko.
"Dumenden kayo ngarud ditoy ayanko ah ta mabutengak" inyarasaasko saakto naturogen.
No mano nga aldaw ti panaggianko idiay Lungao, kasta met siguro ti umay panangpasyar dagiti pugot wenno bungbungkalo.
Ket ita 2007, Marso, kaaw-awidko manen. Nagdakkelen ti nagbaliwan ti il-ili ti Pangasinan ket saan nga naiduma met ti baryomi nga Lungao. Maikawaak ngarud nga makakita kadagiti nagdarakkel nga babbalay kasta met kadagiti nagado unay nga lugluganen. Uray met datoy balay ket nasukatanen, saanen nga bungalow.
Idi sumangpet kami, dinamagko nga dagus kenni adingko Eddie (isu ken ti pamilyana ti aggigian ditoy family house mi) no adda pay la bungbungkalo wenno pugot ditoy compoundmi ket kinunana nga awanen. Ngem uray kasta kada rumabiin, rekreknaek no adda agay-ayam manen ditoy ngato ti balay… Ket ngarud maysa nga rabii bigla nga adda nangalbuog idiay ngato ti sim.
"Ay, ania dadiay, addan sa pugot", kunak kenni adingko nga Jing (kaduami kenni mother nga nagbakasyon).
"Ni manangen, takrot nga talaga. Bunga ti chico dadiay", insungbat ni adingko. "Awanen ti pugot wenno bungbungkalo ditoy, nadugsakda metten ah", kinunana manen.
"Pakiserram man ketdi dayta tawa ken ibabam dayta kurtina", kunak manen.
"Bunga ti chico kunak ke’", insungbat ni Jing.
Nangngeg met ni adingko nga Ferdie idiay bangir nga kuwarto (adda amin dagiti kakabsatko ken pampamilyada idiay balay idi simmangpet kami), "Hayna manang, no birbirukem dagitay tagahangam idi, awandan, nagtalawdan! Maturogka ketdin ta intayo pay ag-shopping intono bigat", kinunana nga agkatkatawa.
Agpayso siguro ta bayat ti maysa nga bulan nga kaaddami idiay Lungao ket awan metten ti narekreknakon nga immay bimmisita.---###
******************
No comments:
Post a Comment